Taalvondst Vrijdag #8 | Polsstokactiviteit
Louis van Gaal is een man van veel woorden. Iemand met het hart op de tong, een oreerder pur sang. Hij hoort zichzelf graag praten en wij hem. Dat is een mooie verstandhouding, me dunkt. Afgelopen dinsdag, vlak nadat Oranje de Noren met 2–0 klop had gegeven, vroeg NOS-journalist Jeroen Stekelenburg hem of dit de drie meest krankzinnige dagen uit zijn trainersloopbaan waren geweest.
En toen begon Louis van Gaal te praten.
Ja. Maar. Ja. Ik ga altijd naar de reünie van de ALO. Dat is de academie voor lichamelijke opvoeding.
(Jeroen Stekelenburg onderbreekt en zegt: dat weet ik, mijn ouders hebben het ook gedaan)
Dat weet ik, dat weet ik toevallig ook. Wij hebben al meer dan 40 jaar een reuniedag. En op die dag, toen ik bij AZ coach was, toen hadden we op vrijdag een polsstokhoogactiviteit. Nouja, daar doe ik dus ook gewoon aan mee. En ik ging vrij hoog over de polsstok heen maar ik kwam terecht in de bak en niet in het schuimrubber.
(Jeroen Stekelenburg onderbreekt nogmaals en zegt dat je niet over de polsstok moet maar over de lat en dat je de polsstok in je hand hebt)
Je moet dus over de lat heen met die polsstok en die duw je dan weg. En dan val je in een schuimrubberen mat. Alleen ik viel in de bak. En ik brak mijn enkel. En toen werd ik vrijdagnacht geopereerd. En op zaterdag was ik ook in de lounge. Bovenin het stadion. En Martin Haar die deed die wedstrijd en die wedstrijd wonnen we. Dus ik denk: nou, het kan niet anders, dit is een goed signaal.
Einde antwoord.
Ik liep juichend door de kamer (bij wijze van). Louis van Gaalser dan dit krijg je je antwoorden niet. En het mooiste, het állermooiste hieraan was één woord:
polsstokhoogactiviteit
Ieder ander, echt iéder ander persoon op deze hele aardbol (die de Nederlandse taal onder de knie heeft) zou zeggen: toen gingen we op vrijdag polsstokhoogspringen. Louis van Gaal niet. Louis van Gaal had een polsstokhoogactiviteit. Ik kan er niet over uit hoe schitterend ik dat vind.
Maar goed. Afgezien van de toevoeging activiteit ging er natuurlijk een lampje branden/belletje rinkelen/balletje rollen (kies je favoriete verkleinwoord gevolgd door een passend werkwoord) en rees in mijn hoofd de vraag: waarom heet een polsstok een polsstok?
Daarvoor moeten we de polsstok eerst definiëren. En dit is aflevering 8 van Taalvondst Vrijdag dus jullie weten nu allemaal wat er komt: een uitstapje naar de (Dikke) Van Dale.
pols·stok (de; m; meervoud: polsstokken) 1lange stok (met dikke platte kop onderaan) om een sprong te verlengen
Vervolgens pakken wij de polsstok in handen en gebruiken we hem om deze definitiesprong te verlengen naar die van Ons Aller Wikipedia:
Een polsstok is een stok die gebruikt wordt om over objecten te springen. Het is niet bekend hoe oud de term is, maar wel dat houten polsstokken van oudsher werden gebruikt om sloten mee over te steken.
Volgens de overlevering wordt de polsstok al sinds 1200 gebruikt bij de jacht en om bij gebrek aan bruggen van het ene naar het andere dorp te reizen, over de sloten en beken heen. En in 1592 schrijft de Spaanse historicus Bernardino de Mendoza dat de Friezen tijdens de Tachtigjarige Oorlog gebruik maken van een zogenaamde springstock.
Na die oorlog hadden de Friezen er overigens wel lol in en begonnen ze er mee te fierljeppen, een fenomeen dat voor het eerst in de media opdook in de Leeuwarder Courant van 15 augustus 1767. Fierljeppen is overigens niets anders dan polsstokverspringen en zo snap je direct het verschil met het polsstokhoogspringen dat Louis van Gaal ooit deed.
We zijn er bijna. Want waarom heet een polsstok een polsstok? Daarvoor gaan we terug naar het Latijn. Pulsus betekent slag (of stoot). En pulsare betekent kloppen, als in: een aderslag of hartslag. De pols waar je hand aan vast zit heet dus een pols omdat je er de hartslag goed kunt voelen.
Voor de polsstok geldt hetzelfde: het is de stok waarmee je in het water slaat of stoot om de diepte te onderzoeken. Snap je ook direct waar het werkwoord polsen vandaan komt: onderzoeken dus.
Mooi hè? Ik vond van wel.
Ik wil Louis van Gaal graag bedanken voor de inspiratie en mijn publiek voor het lezen. Dan is het nu tijd om aan het bier te gaan, wat het weekend pulseert op de deur. Tot volgende week!
